Czym są powiaty ziemskie?

Wydaje się, że każdy z nas zna w przynajmniej podstawowym stopniu zasady podziału administracyjnego Polski. Są one w końcu dość łatwe i obejmują jedynie trzy główne jednostki samorządu. Kiedy jednak czytamy więcej na ten temat natrafiamy czasami na pojęcia oraz nazwy, których możemy nie rozumieć. Doskonałym przykładem są tak zwane powiaty ziemskie. Co prawda w polskim prawie oficjalnie nie istnieje takie pojęcie, ale nazwa ta nadal jest stosowana zwyczajowo. Co ona oznacza i czym taki powiat różni się od zwykłego?

Pozostałość z dawnych lat?

Instytucja powiatów ziemskich została wprowadzona w przedwojennej Polsce i istniała do reformy administracyjnej w roku 1975. Również w latach 90 przy ustalaniu obecnego podziału administracyjnego istniał pomysł na wprowadzenie takiego rodzaju powiatów, ale ostatecznie z niego zrezygnowano.
Dziś powiatami ziemskimi zwyczajowo określa się te powiaty, które mają dużą powierzchnię i obejmują przynajmniej kilka gmin. W odróżnieniu od powiatów grodzkich, te ziemskie nie sprawują bezpośredniej kontroli nad całym terytorium – duża część ich kompetencji należy do samorządów gminnych. Powiaty grodzkie obejmują zwykle swoim zasięgiem jedną gminę miejską.
W przypadku takich jednostek bardzo interesująca jest kwestia ich symboliki. Poszczególne powiaty ziemskie w Polsce mogą posiadać rozbudowane herby, odwołujące się do wielu motywów z ich historii. Niezwykłe skarby możemy znaleźć w różnych częściach Polski. Przykładem jest herb powiatu sanockiego w województwie podkarpackim. Co wyjątkowe, zawiera on charakterystyczną dla krajów wschodnich postać dwugłowego orła. Być może symbol ten przywędrował jeszcze w średniowieczu z sąsiedniej Rusi, na której dominowała religia prawosławna. Barwy odwołują się do symboliki Piastów Opolskich, bowiem w średniowieczu to jeden z książąt władających w zachodniej części Polski nadał tym ziemiom szereg ważnych przywilejów.
Symbolika takich powiatów jest zatem bardzo ciekawa. Często skrywa w sobie całe opowieści na temat historii danego regionu.